ყველა ბატარეა თანაბრად სასარგებლოა?

ალბათ, ყველაზე მეტი იმედგაცრუება, რომელიც შეიძლება უწყვეტი კვების წყარომ მიაყენოს მფლობელს, არის ბატარეიდან კვების ძალიან სწრაფი დასრულება. რამდენიმე წამი, შეპირებული წუთების ნაცვლად. სამწუხაროდ, ეს არც ისე იშვიათად ხდება და, ჩვეულებრივ, ძირითადი მიზეზი აკუმულატორებია.

ყოველ მძღოლს ავტოსკოლაში უხსნიან, რომ, თუ ძრავა თავიდანვე არ იქოქება, არ შეიძლება სტარტერის დიდი ხანი ტრიალი. არა უმეტეს 10 წამისა. ამის შემდეგ უნდა დაელოდოთ 1 წუთი, სანამ კიდევ ერთხელ ცდით.

რატომაა ასე? აკუმულატორში ხომ ბევრი ენერგიაა. 55 ა/ს (ამპერ საათი) 12 ვოლტზე გვაძლევს 0.66 კვტ/სთ (კილოვატ საათს). ეს, წესით, უნდა ეყოს დაახლოებით 1 კვტ სიმძლავრის სტარტერს 40 წუთი უწყვეტი მუშაობისთვის. მაგრამ, პრაქტიკაში, ზაფხულშიც კი, ახალი, კარგად დამუხტული აკუმულატორი გვაძლევს რამდენიმე ათეულ 10-წამიან მცდელობას. თუკი ვცდით შეუწყვეტლად დაქოქვას, მაშინ აკუმულატორი 1-2 წუთზე მეტხანს ვერ იმუშავებს.
სინამდვილეში, აკუმულატორის ნომინალურ ტევადობას უთითებენ 10-საათიანი, ხანდახან 20-საათიანი განმუხტვის რეჟიმისთვის. ანუ, ჩვენი აკუმულატორი სტენდზე გამართულად მოგვცემს 66 ვატს 10 საათის განმავლობაში. ხოლო განმუხტვის დიდი დენის შემთხვევაში კი ყველაფერი გაცილებით რთულადაა. პირველ რიგში, გაცემული ენერგიის რაოდენობა მცირდება რამდენჯერმე. დიდი დენით ღრმა განმუხტვებს მივყავართ ბატარეის სწრაფ დეგრადაციამდე. რამდენიმე ასეთი „უხეში განმუხტვა“ და უკვე რთულია უზრუნველყო გაცხადებული ტევადობის აღდგენა, როგორც არ უნდა დატენო.     

ავტომობილებში ძირითადად გამოიყენება აკუმულატორები თხევადი ელექტროლიტით. სწორედ იმიტომ, რომ ეს ტექნოლოგია ყველაზე უფრო მდგრადია განმუხტვის დიდი დენების მიმართ. თუმცა თანამედროვე უწყვეტი კვების წყაროებში გამოიყენება ჰერმეტიზებული აკუმულატორები, წინააღმდეგ შემთხვევაში საჭირო იქნებოდა სპეციალური ოთახების გამოყოფა შესაბამისი ვენტილაციით და, ელექტროლიტის გაჟონვის შემთხვევაში, მჟავის შესაგროვებელი ხონჩებით. ასეთი აკუმულატორების მაღალი განმუხტვის მახასიათებლებისა და გამძლეობის უზრუნველყოფა რთულ ამოცანას წარმოადგენს კონსტრუქტორებისა და ტექნოლოგებისთვის.

უწყვეტი კვების წყაროში აკუმულატორების რეჟიმი კიდევ უფრო რთულია. უწყვეტი კვების წყარომ უნდა დაიჭიროს დატვირთვა წყვეტის გარეშე. 10 წამის შემდეგ პაუზა არ იქნება.
ჯერ კიდევ ათეული წლის წინ უწყვეტი კვების წყაროს მინიმალური ნომინალური დრო იყო 10-15 წუთი. ეკონომიის გაკეთება და ნაკლებად ტევადი აკუმულატორების გამოყენება არ გამოდიოდა, რადგან მათ არ შეეძლოთ საჭირო დენის გაცემა. მხოლოდ ყველაზე თანამედროვე აკუმულატორებს შეუძლია მთელი თავისი ენერგიის მარაგის გაცემა 5 წუთში და საიმედოობის შენარჩუნება ასეთი დენებით ღრმა განმუხტვის შემთხვევაში დიდი რაოდენობის ციკლების შემდეგ.

რეალურად, უწყვეტი კვების წყაროს ბატარეამ ნომინალური ტევადობით 55 ა/ს (რაც შეფასებული იყო 10-საათიანი განმუხტვის პირობებში) უნდა მოგვცეს 200 ამპერამდე დენი 5-წუთიანი განმუხტვის პირობებში. უბრალოდ, ილუსტრაციისთვის, მივუთითებთ, რომ ხანგრძლივ რეჟიმში ასეთი დენის გატარება შეუძლია სპილენძის კაბელს მინიმუმ 50 კვადრატული მილიმეტრის კვეთით, ერთეული კაბელის ღია გაყვანისას. ასეთ კაბელს ექნება 15 მმ-მდე დიამეტრი იზოლაციის ტიპის მიხედვით.
ასეთი დენებისას, აკუმულატორის შიდა წინაღობის მცირე მომატებასაც კი მივყავართ ძაბვის კრიტიკულ ვარდნასთან. სწორედ ეს არის უწყვეტი კვების წყაროს გათიშვის ძირითადი მიზეზი. საკმარისია უწყვეტი კვების წყაროს ბატარეაში 1 აკუმულატორის დეგრადაცია (მძლავრი სისტემების ბატარეებში აკუმულატორები გაერთიანებულია 30-50 ცალის ჯაჭვებში), რომ მთელმა სისტემამ ვეღარ შეძლოს აუცილებელი სიმძლავრის გაცემა და ინვერტორმა დაკარგოს შესაძლებლობა დაიცვას დატვირთვა.
განმუხტვის დიდი დენი წარმაოდგენს „სტრესს“ აკუმულატორებისთვის და მათი დამაკავშირებელი გამტარებისთვისაც კი. ქსელის მცირეხნიან, მაგრამ ხშირ ვარდნებს შეუძლია მიგვიყვანოს ბატარეის ვადამდელ დეგრადაციამდე.

ბატარეის მდგომარეობის პრევენციული დიაგნოსტიკა წარმოადგენს რთულ ამოცანას. არ ღირს „შემოწმების მიზნით“ მათი დიდი დენით ღრმად განმუხტვა. არსებობს რისკი, რომ თავიდან აცილების ნაცვლად მოვიახლოვოთ მათი მწყობრიდან გამოსვლა. წინაღობისა და ტევადობის დიფერენციალური გაზომვის არადამაზიანებელი მეთოდები მოითხოვს შედეგების კომპეტენტურ ინტერპრეტაციას.   
ბატარეის მდგომარეობის პრევენციული დიაგნოსტიკა წარმოადგენს რთულ ამოცანას. არ ღირს „შემოწმების მიზნით“ მათი დიდი დენით ღრმად განმუხტვა. არსებობს რისკი, რომ თავიდან აცილების ნაცვლად მოვიახლოვოთ მათი მწყობრიდან გამოსვლა. წინაღობისა და ტევადობის დიფერენციალური გაზომვის არადამაზიანებელი მეთოდები მოითხოვს შედეგების კომპეტენტურ ინტერპრეტაციას.   

ზემოთქუმულის გათვალისწინებით, რა შეიძლება გირჩიოთ უწყვეტი კვების წყაროს საიმედოობის გასაზრდელად? დავიწყოთ ყველაზე თვალსაჩინო ზომებით:

თუ ბიუჯეტი და სისტემის განთავსებისთვის გამოყოფილი სივრცე შესაძლებლობას გაძლევთ, შეუკვეთეთ ავტონომური მუშაობის დრო 10-15 წუთი ან მეტი. განსაკუთრებით, თუ თქვენს ქსელში ხშირია ძაბვის გათიშვა ან ვარდნა.

გამოიყენეთ შემოწმებული მწარმოებლების აკუმულატორები, რომლებიც განკუთვნილია სწორედ უწყვეტი კვების წყაროსთან მუშაობისთვის. თუ საჭიროა მაღალი სიმძლავრე, შეარჩიეთ შესაბამისი მოდელები.

 თვალი ადევნეთ ბატარეის ტემპერატურას. მნიშვნელოვანია, რომ ყველა აკუმულატორის ტემპერატურა იყოს ერთნაირი.

უწყვეტი კვების წყაროსა და მისი ბატარეის მომსახურებისთვის მოიწვიეთ კვალიფიციური სპეციალისტები. რეგულარული შემოწმებები შესაძლებლობას იძლევა საგრძნობლად შეამციროთ სისტემის მწყობრიდან გამოსვლის რისკი.